Kancelaria Adwokacka Sokalszczuk Pryca zajmuje się obsługą prawną procesu emisji tokenów użytkowych (utility token) umożliwiających realizację projektów crowdfundingowych, marketingowych i innych przedsięwzięć nie gwarantujących zwrotu z inwestycji dla końcowych fundatorów. Dogłębna znajomość obowiązujących przepisów prawa oraz wieloletnie doświadczenie na rynku nowoczesnych technologii są gwarancją bezpieczeństwa prawnego całego procesu oraz sukcesu finansowego planowanego projektu emisyjnego. Realizując projekty naszych klientów zapewniamy kompleksową obsługę, uwzględniającą:
- wypracowanie koncepcji prawnej,
- wybór optymalnej jurysdykcji,
- stworzenie planu marketingowego i
- realizację informatyczną.
W tym artykule znajdziesz następujące informacje:
Aby zrozumieć zasady rządzące tokenizacją oraz mechanizmy chroniące jej bezpieczeństwo, warto zapoznać się instrumentami informatycznymi będącymi podwalinami tej nowoczesnej technologii.
Co to jest rozproszona księga transakcji
Idea rozproszonej księgi transakcji (technologii rejestrów rozproszonych, distributed ledger technology – DLT) została opracowana w 2000 roku przez Stefana Konsta w celu umożliwienia dostępu do danych generowanych przez bankowość internetową, handel online. Głównym założeniem było oparcie bezpieczeństwa rejestru na istnieniu wielu niezależnych, ale synchronizowanych kopiach danych.
Jednym z rodzajów DLT jest blockchain, będący fundamentem opracowanej w 2008 roku koncepcji kryptowaluty Bitcoin, która rok później została uruchomiona jako publiczna sieć Bitcoin. W roku 2014, wraz z pojawieniem się technologii Ethereum, pojawiły się tzw. smart contracty, umożliwiające uruchamiania kodu programowego, smart contractami, eliminujące potrzebę istnienia pośredników, tym samym zmniejszające koszty operacyjne i ryzyko oszustw.
Technologia DLT jest ciągle rozwijana. W 2016 Linux Fundation w składzie 30 członków, w tym m. in. SWIFT, VMware, i IBM, rozpoczęła pracę nad uniwersalną platformą blockchain o nazwie Hyperledger.
Ponieważ baza danych transakcji zawartych w blockchain istnieje w wielu kopiach rozproszonych po całym świecie, ewentualna złośliwa zmiana jednej z nich nie wpływa na pozostałe. Dlatego właśnie przechowywanie danych oferuje bezpieczeństwo finansowe niemożliwe do osiągnięcia wcześniej, bez względu na rodzaj użytego zabezpieczenia.
Tokeny czyli żetony
Większość osób token utożsamia z kryptowalutami, podczas gdy w rzeczywistości to są dwa różne byty. Token zwykle rozumiany jest szerzej – jako jednostka rozliczeniowa zapisana z zdecentralizowanej bazie danych, na przykład typu blockchain. W szczególności token może spełniać rolę kryptowaluty, jednak w opracowaniach naszej kancelarii odnosząc się to tokenu, wyłączamy taką rolę. W zależności od użytej platformy blockchainowej, z tokenem może być związana dodatkowa funkcjonalność realizowana przez tzw. smart contracty. W odróżnieniu od kryptowalut, tokeny tworzone są po prostu tworzone w dowolnej ilości z wykorzystaniem istniejących mechanizmów wybranej platformy blockchainowej.
Ze względu na przeznaczenie, realizację informatyczną oraz funkcjonalność, tokeny dzielą się na:
- zabezpieczone (security token) – odzwierciedlają rzeczywiste aktywa, np. w postaci akcji lub udziałów w spółkach, obligacji, własności nieruchomości, własności wierzytelności itp.;
- niewymienialny (non-fungiblie token – NTF) – tokeny będące cyfrową reprezentacją unikatowych towarów lub treści;
- użytkowe (utility token) – posiadają wartość wewnątrz swojego systemu; na przykład umożliwiają nabycie towarów lub usług, które oferuje lub będzie oferował w przyszłości wydawca tokenów;
- towarowe (commodity tokens) – posiadają pokrycie przez realne aktywa takie jak ropa, złoto itp.
Co to jest tokenizacja?
Proces tokenizacji polega na przekształceniu wartości materialnych lub intelektualnych w zasoby cyfrowe z wykorzystaniem technologii blockchain. Tokenizacji może podlegać w zasadzie wszystko, co przedstawia jakąkolwiek wartość. Może to być firma, nieruchomość, dzieło sztuki, ale również czyjś wizerunek czy butelka whiskey. Umieszczenie tokenu w blockchainie, czyli w rozproszonej zdecentralizowanej, zabezpieczonej kryptologicznie bazie danych, zapewnia wcześniej niespotykane bezpieczeństwo. Tokenizacja ułatwia i promuje obrót poprzez stworzenie przejrzystych i bezpiecznych podstaw zawierania transakcji.
Emisja tokenów użytkowych
Każdy projekt wymaga finansowania. Jedną z metod jego pozyskiwania jest crowdfunding, a więc zbiórka środków od społeczności zaangażowanej wokół danego przedsięwzięcia. Firmy lub pomysłodawcy określają potrzebny im kapitał na uruchomienie biznesu bądź też jego rozwój. Osoby zainteresowane wsparciem projektu kupują określoną ilość tokenów, które uprawniają ich do korzystania z usług lub produktów podmiotu organizującego emisję. Warto dodać, że jest to odłożone w czasie do momentu sfinansowania całego produktu i wprowadzenia go na rynek. Utility tokens to po prostu cyfrowe tokeny emitowane w celu sfinansowania danego projektu. Innymi słowy, to rodzaj elektronicznego vouchera, który można po czasie wymienić na obiecaną usługę lub produkt wystawcy. Przy okazji musimy podkreślić, że tokeny użytkowe nie uprawniają do otrzymania zwrotu z inwestycji, czyli włożonych pieniędzy.
Stan prawny emisji tokenów użytkowych
Tokeny użytkowe mogą być wykorzystane do różnych celów i niekoniecznie muszą być ograniczone do tych najczęstszych zastosowań, a więc w projektach crowdfundingowych czy w akcjach reklamowych. Zwykle tokeny użytkowe dają możliwość nabywania towarów, usług lub zniżek oferowanych przez wystawcę, wydawcę. W takim przypadku UKNF wskazuje, że zastosowanie tokanów użytkowych jest analogiczne do odpowiadają bonom lub voucherom, dlatego mogą być klasyfikowane jako znaki legitymacyjne w rozumieniu art. 92115 KC:
Art. 92115. § 1. Przepisy o papierach wartościowych stosuje się odpowiednio do znaków legitymacyjnych stwierdzających obowiązek świadczenia.
§ 2. W razie utraty znaku legitymacyjnego stwierdzającego w swej treści obowiązek świadczenia na żądanie wierzyciela, dłużnik może uzależnić spełnienie świadczenia od wykazania uprawnienia przez osobę zgłaszającą takie żądanie.
§ 3. Do znaku legitymacyjnego, który nie określa imiennie osoby uprawnionej, stosuje się odpowiednio przepisy o papierach wartościowych na okaziciela, chyba że co innego wynika z przepisów szczególnych.
Oznacza to, że wydawanie tokenów użytkowych i kierowanie oferty ich nabycia nie podlega ustawie o obrocie instrumentami finansowymi. Nie znaczy to jednak, że wystawca tokenów może z góry założyć swobodnie odstąpienie od przekazania nabywcom tokenów użytkowych wynikających z nich benefitów. W takim przypadku wydawanie tokenów użytkowych przy braku zamiaru spełnienia swojego zobowiązania w zamian za udzielone przez nabywających tokeny wsparcia, może wypełniać znamiona oszustwa, to jest przestępstwa określonego w art. 286 § 1 KK:
Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Warto podkreślić, że jeśli wbrew typowemu zastosowaniu tokenów użytkowych, zawarte są w nich prawa analogiczne do praw zawartych w papierach wartościowych lub instrumentach finansowych, w związku z czym emisja będzie musiała spełniać wymaganie ustawowe dla emisji papierów wartościowych.
Opodatkowanie emisji tokenów użytkowych
Ze względu na konieczność każdorazowej oceny faktycznego charakteru emitowanych tokenów użytkowych Kancelaria Adwokacka Sokalszczuk Pryca indywidualnie ocenia sposób opodatkowania stosowany w projekcie. Klient otrzymuje również informację, jak przedstawia się stan w innych jurysdykcjach podatkowych, zarówno w krajach Unii Europejskiej, jak i poza nią. Na podstawie analizy klient podejmuje decyzję o wyborze miejsca i sposobie emisji tokenów użytkowych.